O "żabie czosnkowej"

Klauzula informacyjna dot. przetwarzania danych osobowych na podstawie obowiązku prawnego ciążącego na administratorze. Szczegółowe informacje znajdują się w zakładce: Polityka prywatności.

Grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus) – zwana również huczkiem, jest jednym z pospolitszych płazów bezogoniastych występujących w Polsce, ale ze względu na skryty tryb życia może wydawać się rzadkim okazem. Nazwa „huczek” pochodzi od charakterystycznego, donośnego głosu, wydawanego podczas godów.

Wygląd:

Huczek ma krępą i dość niezgrabną sylwetke, która może przypominać ropuchę. W rzeczywistości jest bardzo zwinny. To dość niewielki płaz; samce potrafią dorastać do 5 cm, zaś samice do 8 cm długości. Na tylnych nogach ma silne modzele służące do kopania nor. Cechą charakterystyczną grzebiuszki jest pionowa źrenica, która potrafi się rozszerzać. Ubarwienie jest z reguły brązowe z jasniejszymi plamami.

grzebiuszka ziemna KP

Grzebiuszka ziemna, fot. K. Pira

Siedlisko:

Grzebiuszka preferuje głównie lekkie piaszczyste gleby, bory sosnowe, jak i otwarte siedliska, np. uprawy zbożowe. Jest to płaz typowo nizinny. Prowadzi lądowy tryb życia. Najlepiej jest go szukać nocą, ponieważ wychodzi wtedy na poszukiwanie pokarmu. Zimuje na lądzie w stałych norach, wykorzystuje także norki drobnych gryzoni.

Pożywienie:

Po zmierzchu grzebiuszka poluje na ślimaki, dżdżownice, owady, skorupiaki i pajęczaki. Nie pogardzi żadną zdobyczą.

Gody i rozród:

Ze snu zimowego budzi się w marcu. Swoje gody rozpoczyna dość wcześnie, bo już pod koniec marca lub na początku kwietnia, co jest uzależnione od opadów atmosferycznych. Gody odbywają się w nocy, pod powierzchnią wody. Kijanki grzebiuszki są bardzo duże i mogą osiągać rozmiary nawet do kilkunastu centymetrów. Przeobrażenie zachodzi w sierpniu, lecz są notowane przypadki zimowania kijanek w wodzie.

Zagrożenia:

Naturalnymi wrogami grzebiuszki są ptaki, w głównej mierze sowy, oraz drobne gatunki ssaków, np. jeże czy ryjowki. Kijanki są zjadane przez bociany i zaskrośnce. Największym wrogiem jest jednak człowiek, który niszczy miejsca rozrodu poprzez osuszanie zbiorników wodnych i fragmentację siedlisk.

Ochrona:

W Polsce jest to gatunek objęty ochroną ścisłą. Wpisany jest na Czerwoną Listę IUCN w kategorii LC (najmniejszej troski) oraz podlega Konwencji Berneńskiej (Zał. II) i Dyrektywie Siedliskowej UE (Zał. IV).

Czy wiesz że...?

Grzebiuszka ziemna jest zwana także żabą czosnkową. W razie niebezpieczenstwa oraz zagrożenia jej życia, wydziela substancję o zapachu czosnku, dzięki gruczołom, które są regularnie rozmieszczone po całym ciele.

Bibliografia:

  1. Berger L. 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. PWN, Warszawa-Poznań.
  2. Herczek A., Gorczyca J. 1999. Płazy i gady Polski. Wydawnictwo Kubajak.
  3. Jakubowska-Gabara J., Markowski J. 2002. Bolimowski Park Krajobrazowy. Monografia przyrodnicza. Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej, Łódź.
  4. Juszczyk W. 1987a. Płazy i gady krajowe. Tom 2 PWN.
  5. Makomaska-Juchiewicz M., Baran P. (red.). 2012. Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny. Część III. GIOŚ, Warszawa.
  6. Młynarski M. 1991. Płazy i gady Polski. WSiP.
  7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt
  8. https://www.ekologia.pl/srodowisko/przyroda/grzebiuszka-ziemna-zagrzebana-wygrzebana,21871.html

Oprac. Jagoda Kowalska