Rezerwaty przyrody

Klauzula informacyjna dot. przetwarzania danych osobowych na podstawie obowiązku prawnego ciążącego na administratorze. Szczegółowe informacje znajdują się w zakładce: Polityka prywatności.

„Rezerwat przyrody jest obszarem obejmującym zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. ( art. 13. 1. Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody).

W granicach Spalskiego Parku Krajobrazowego znajdują się 3 rezerwaty przyrody. Są to: Konewka, Spała i Żądłowice. Łączna ich powierzchnia wynosi 443,80 ha.

Rezerwaty przyrody na obszarze Spalskiego Parku Krajobrazowego:

  • Konewka - leśny, 99,91 ha
  • Spała – leśny, 102,70 ha
  • Żądłowice – leśny, 241,19 ha

Rezerwaty przyrody położone w otulinie Parku:

  • Jeleń – leśny, 48,97 ha
  • Sługocice – florystyczny, 8,99 ha
  • Gać Spalska – leśny, 85,89 ha

Konewka, rezerwat leśny, utworzony w roku 1978, obecnie zajmuje powierzchnie 99,91 ha. Głównym przedmiotem ochrony są fitocenozy świetlistej dąbrowy oraz grądu subkontynentalnego. Flora rezerwatu obejmuje ponad 150 gatunków roślin. Dąbrowę świetlistą buduje drzewostan dębowy w wieku od 160 do 260 lat, pochodzący z pierwszego urządzenia Lasów Spalskich w 1820 roku, ochroniony przed wyrębem w okresie kiedy lasy te służyły gospodarce łowieckiej. Występująca tu dąbrowa świetlista należy do najpiękniejszych zbiorowisk leśnych w Polsce. Drzewostany dąbrowy świetlistej charakteryzują się dużą zgodnością składu gatunkowego z naturalnym siedliskiem. Runo rezerwatu jest typowe dla zespołu świetlistej dąbrowy, które tworzą gatunki rzadkie i chronione m.in.  pięciornik biały, dziurawiec skąpolistny, lilia złotogłów, naparstnica zwyczajna czy miodownik melisowaty. Osobliwością florystyczną tego terenu jest jedyne stanowisko na tereni Parku podkolana zielonawego rzadkiego na terenie woj. łódzkiego storczyka. 

Spała, rezerwat leśny, utworzony w roku 1958, położony jest w sąsiedztwie Spały, na terenie Lasów Państwowych, po obu stronach Pilicy i zajmuje powierzchnie 102,70 ha. Jest przykładem naturalnej fitocenozy leśnej, jaka dawniej panowała w Puszczy Pilickiej. Rezerwat został utworzony w celu zachowania, ze względów naukowych i dydaktycznych, położonego nad Pilicą fragmentu lasu mieszanego o charakterze naturalnym. Przedmiotem ochrony na terenie rezerwatu są lasy grądowe z ponad 200-letnim drzewostanem dębowo-sosnowo-grabowym. Ochroną objęto też wiele innych gatunków drzew, spotkać można także jawory, graby, olchy i świerki. Do osobliwości należy zaliczyć ginący drzewostan jodłowy, występujący tu na granicy zasięgu występowania. W bogatym runie rezerwatu na uwagę zasługują takie gatunki, jak: kokorycz pełna, zawilec gajowy i żółty, przylaszczka pospolita, miodunka ćma, łuskiewnik różowy czy bniec czerwony. Rezerwat jest ostoją rzadkich gatunków grzybów np. ozorka dębowego, lakownicy żółtawej czy związanej z występującą tutają jodłą soplówki jodłowej. Puszczański charakter i specyficzny mikroklimat sprzyja występowania rzadkich i chronionych gatunków porostów, w tym nibypłucnika wątpliwego gatunku wskaźnikowego dla starych, dobrze zachowanych lasów. Rezerwat jest też ostoją ptasią stare lasy grądowe są najważniejszą ostoją dla dzięcioła śreniego i muchołówki małej.

Żądłowice, rezerwat leśny, utworzony w roku 1968 o łącznej powierzchni 241,19 ha,charakteryzuje się niezwykle ciekawymi układami hydrologicznymi i siedliskowymi. Rezerwat znajduje się na terasie doliny Pilicy, która w tym miejscu jest bardzo szeroka i ma urozmaiconą mikrorzeźbę. Urzeźbienie terenu w postaci bardzo licznych, na przemian obok siebie leżących, wzniesień i dolinek oraz wysięki u podnóża wyższej terasy tworzą ciekawe, jedyne w kraju, pasowe układy siedlisk, pokryte całkowicie innymi zbiorowiskami leśnymi. W dolinkach występują bagienne lasy olszowe, a na wzniesieniach bory sosnowe z domieszką świerka, miejsami wyspują również lasy gadowe. Ols w Żądłowicach ma pełną listę gatunków charakterystycznych i właściwą strukturę kępkowo - dolinkową. Ponieważ przez wiele miesięcy w roku dolinki wypełnia woda, rosną w nich rośliny bagienne i wód przybrzeżnych: czermień błotna, gorysz błotny, marek szerokolistny, kaczyniec, turzyca odległokłosowa, karbieniec pospolity i inne. Drzewa, krzewy, paprocie i rośliny typowo leśne skupiają się na kępach, które są wysokie na 1m i mają od 2-3 m średnicy. Kępy powstały z systemów korzeniowych i pni starych olsz. Olsza jest jedynym składnikiem drzewostanu olsu, natomiast wśród podszycia leśnego rośnie tu dużo kruszyny i porzeczki czarnej. Runo tworzy gęsty łan borówki czarnej i brusznicy, gdzie indziej gęsta darń mchów pokrywa glebę, w dużej ilości występują widłaki. Część rezerwatu porasta stary drzewostan sosnowy, w którym miejscami występują wspaniałe okazy sosny o charakterystycznie rzeźbionej kołnierzykowatej korze. Wśród awifauny rezerwatu wymienić warto gatunki związane z podmokłymi lasmi takie jak: samotnik, żuraw czy bocian czarny.

Jeleń, rezerwat leśny, o pow. 48,97 ha, utworzony w 1976 roku. Zachował się tutaj prawdziwie puszczański krajobraz boru sosnowego i świerkowo-jodłowego. Jodła w rezerwacie Jeleń występuje na północnym zasięgu występowania w Polsce. Zachował się tu również fragment starego ponad 200 letniego lasu grądowego z potęrzynmi dębami. Występujące tu dość licznie lasy olchowe graniczą z siecią niewielkich śródleśnych polan, które są znakomitym miejscem do żerowania dla zwierzyny leśnej jak również wpływają na większą różnorodność gatunkową tego terenu. Flora rezerwatu obejmuje 6 gatunków porostów, 45 gatunków mszaków i 248 gatunków roślin naczyniowych. Wśród nich rośliny chronione: widłak jałowcowaty, kruszczyk szerokolistny, czarcikęsik Kluka, podkolan biały. Wśród ptaków warto wymienieć bardzo rzadką na tym terenie muchołówkę małą, samotnika czy coraz częściej spotykanego w naszych lasach malutkiego zniczka.

Sługocice, rezerwat florystyczny utworzony w roku 1984, obejmuje powierzchnie 8.99 ha. Chroniony jest tu żywiec dziewięciolistny – gatunek bardzo rzadki na niżu, którego ojczyzną są górskie lasy bukowe. Ta dorastająca do 60 cm wieloletnia roślina zielna, na tym stanowisku występuje masowo. W kwietniu rozwija swoje liście i biało seledynowe kwiaty, a znika już w końcu maja. Rezerwat jest doskonałym modelem dydaktycznym, gdzie na bardzo małym obszarze można omówić i zrealizować wiele ciekawych zagadnień z zakresu ochrony gatunkowej i ochrony środowiska przyrodniczego. Turystów rezerwat z pewnością urzeknie swym pięknem, kobiercem różnokolorowych kwiatów i nieszablonowym typem lasu, ostro kontrastującym z monotonnymi sośninami, porastającymi w większości przyległe do rezerwatu tereny.

Gać Spalska, rezerwat leśny, powołany w roku 2006, o powierzchni 85,89 ha.Obejmuje on fragment doliny rzeki Gać (dopływ Pilicy) o długości blisko 8 km, między miejscowościami Jasień i Spała. Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych naturalnie wykształconych zespołów roślinnych - głównie łęgu jesionowo - olszowego i olsu porzeczkowego, związanych ze śródleśną rzeką nizinną oraz stanowisk chronionych i rzadkich roślin i zwierząt. Część powierzchni objęta jest ochroną ścisłą, w tym wody rzeki Gać i liczne zbiorniki. Występuje tu wiele rzadkich i chronionych roślin charakterystycznych dla terenów bagiennych takich jak: bagno zwyczajne, rosiczka okrągłolistna, modrzewnica zwyczajna, nerecznica błotna, kosmatka owłosiona, kalina koralowa. Rezerwat też jest ostoją dla wielu ptaków, można tu spotkać m.in. pliszki górskie, które upodobały sobie odcinki rzeki poniżej piętrzeń wody gdzie warunki przypominają im górskie potoki.