Pielęgnacja jesionu wyniosłego w Strońsku

Klauzula informacyjna dot. przetwarzania danych osobowych na podstawie obowiązku prawnego ciążącego na administratorze. Szczegółowe informacje znajdują się w zakładce: Polityka prywatności.

P1100720

W listopadzie 2019 roku wykonano zabiegi pielęgnacyjne pomnika przyrody jesionu wyniosłego Fraxinus excelsior o obwodzie 494 cm rosnącego swobodnie na środku polany w parku wiejskim w miejscowości Strońsko. Prace zostały zaplanowane przez Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego Oddział Terenowy Sieradzkich Parków Krajobrazowych. Zrealizowano je ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi.

W celu polepszenia kondycji zdrowotnej drzewa i poprawieniu jego warunków funkcjonowania usunięto cały susz gruby, średni i drobny występujący w koronie. Odciążone zostały także rozłożyste konary poprzez wykonanie zabiegu delikatnej redukcji.  Założono również kilka elastycznych wiązań opasowych aby zmniejszyć ryzyko rozłamania korony drzewa. Opisane zabiegi pielęgnacyjno-sanitarne zdecydowanie poprawią stan zdrowotny jesionu oraz przedłużą jego funkcjonowanie w środowisku. Pozbawienie drzewa suchych gałęzi wskazane było również ze względów bezpieczeństwa, gdyż to miejsce odwiedza wielu mieszkańców i turystów.

Jesion wyniosły rośnie w parku wiejskim w Strońsku znajdującym się na działce nr 194. Park jest malowniczo usytuowany na wysokiej skarpie, wznoszącej się nad pradolinę rzeki Warty, przepływającej od parku w odległości ok. 1,5 km. Widok z brzegu wysokiej skarpy obejmuje rozległą okolicę, z meandrującą wśród pól rzeką. Cały park jest przejrzysty, drzewa rosną tu w niewielkich grupach lub pojedynczo, przy czym w większości jest to starodrzew, a kilka drzew osiągnęło duże rozmiary. Wśród drzewostanu szczególnie przyciągają wzrok stare, rozłożyste lipy tworzące zabytkową aleje, okazały klon  zwyczajny oraz monumentalny jesion wyniosły. Wszystkie te drzewa chronione są w postaci pomników przyrody.

W bezpośrednim sąsiedztwie parku znajduje się późnoromański kościół parafialny pw. św. Urszuli w Strońsku, wzniesiony w pierwszej połowie XIII wieku. Gmina Zapolice oraz sama miejscowość Strońsko znajduje się na terenie Parku Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki. PKMWiW charakteryzuje się cennymi walorami przyrodniczymi, pięknym krajobrazem, ciekawą geologią oraz dużymi wartościami kulturowymi, co powoduje iż ma on duże znaczenie naukowo-dydaktyczne i krajoznawcze.

Strońsko to malutka miejscowość w dzisiejszym województwie łódzkim. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1389 r., kiedy to wymieniono Stanisława Mikołaja de Strońsko. Zdążając tutaj łatwo się zgubić wśród polnych dróg. Ale gdy już się trafi - miejsce to oferuje liczne atrakcje.

Jesion wyniosły to niemy świadek wydarzeń jakie rozgrywały się w miejscowości Strońsko
i bezpośrednim sąsiedztwie. Niestety nie zawsze były one pozytywne. Urzekające dziś swoją sielankowością okolice Strońska, gdzie krowy i owce pasą się pod romańskim murem kościoła –

w 1939 r. były miejscem ciężkich bojów o utrzymanie linii obronnej na rzece Warcie.
O wydarzeniach sprzed lat przypominają zachowane u podnóża skarpy polskie schrony bojowe dla załóg Ciężkiego Karabinu Maszynowego. To właśnie tutaj w czasie II wojny światowej trwały zacięte walki o utrzymanie przeprawy. W krwawej bitwie poległo wielu polskich żołnierzy, których pochowano na miejscowym cmentarzu. Wśród nich spoczywa Jan Kazimierz Motz i zmarły
w Londynie w 1966 r. dowódca 4 pułku piechoty Legionów Bronisław Laliczyński, którego życzeniem było zostać pochowanym ze swoimi żołnierzami. Dla upamiętnienia tych wydarzeń,
w każdy pierwszy wrześniowy weekend w okolicach miejscowości Strońsko i Beleń-Zagórzyce, odbywa się inscenizacja historyczna walki 30. Pułku Strzelców Kaniowskich. Naturalnym jej tłem są dwa oryginalne schrony bojowe oraz znajdujące się wokół nich odtworzone umocnienia polowe.

W trakcie corocznej inscenizacji przypominana jest scena ataku niemieckich zwiadowców na polską obsadę bunkra. Na polu bitewnym obserwatorzy mogą dostrzec oryginalną armatę przeciwlotniczą Boforsa, a także CKM Browinga oraz samolot obserwacyjno-łącznikowy, który cały czas lata nad miejscem inscenizacji. Ciekawe wygląda także ostrzał niemieckich dział zwłaszcza pod względem pirotechnicznym.

W bezpośrednim sąsiedztwie parku wiejskiego w Strońsku, w którym rośnie okazały jesion wyniosły znajduje się najcenniejszy zabytek gminy Zapolice, czyli XIII-wieczny kościół zbudowany w stylu romańskim pod wezwaniem św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic. Jest to jeden
z pierwszych ceglanych kościołów na ziemiach polskich. Pierwotnie była to budowla jednonawowa, z prezbiterium zamkniętym apsydą. Kościół ulegał w historii licznym przebudowom i jego pierwotny układ przestrzenny jest już nieco nieczytelny. Obudowano go licznymi kaplicami, dobudowano kruchtę i wieżę, podwyższono również mury. Unikalnym detalem zdobiącym wnętrze świątyni jest półkolisty, kamienny tympanon przedstawiający amfisbaenę, czyli fantastyczne zwierzę pochodzące z mitologii greckiej, pojawiające się też w kulturze średniowiecza. Stwór posiada dwa łby umieszczone na dwóch wężopodobnych szyjach, położonych po przeciwnych stronach korpusu ptaka, dwa silne skrzydła i parę ptasich łap. Dzięki swej niecodziennej budowie to jadowite zwierzę może czuwać bez przerwy, bowiem kiedy jeden łeb śpi, drugi czuwa, a gdy drugi wypoczywa pierwszy pilnuje spokoju towarzysza. Cała płaskorzeźba jest niezwykle ciekawa, przywodzi na myśl coś celtyckiego i wynagradza trudy dotarcia do Strońska. Na murach kościoła znajdują się tajemnicze napisy wyryte w cegle. Nie są to jednak akty wandalizmu, lecz autografy pozostawione przez pielgrzymów z przełomu XVI i XVII wieku. Jeden z lepiej zachowanych to podpis wędrowca
o imieniu Gregorius Brzesnesis. Ciekawość wzbudzają również niewielkie dołeczki wyżłobione
w murach kościoła. Według legend są to tzw. „dołeczki pokutne”, które grzesznicy drążyli w murze własnymi palcami w ramach pokuty za swoje grzechy. Jednak są to pozostałości po krzesaniu ognia za pomocą świdrów ogniowych. Prowadzone prace konserwatorskie w świątyni odsłoniły przed współczesnymi nowe znaleziska, w tym pozostałości, jak się przypuszcza, po byłej świątyni pogańskiej. W kościele znajduje się ołtarz Przemienienia Pańskiego słynący łaskami. Spod kościoła wypływa źródełko, którego wodę przybywający tu pątnicy uważają za leczniczą. W czasie II wojny światowej kościół pełnił funkcję magazynów amunicji, a na wieży Wehrmacht urządził sobie stanowisko CKM.

Corocznie w fantastycznej scenerii parku wiejskiego w Strońsku pod rozłożystymi konarami  jesionu wyniosłego odbywa się „Turniej Rycerski o laur Wójta gminy Zapolice” wypełniony pojedynkami rycerzy i wojów oraz fantastyczną, historyczną przygodą. Rozgrywają się tutaj turnieje rycerskie, łucznicze, gry i zabawy plebejskie. Można zobaczyć inscenizację zdobycia grodu.  Zgodnie z tradycją wszystkich zgromadzonych wita Mściwój przekraczając konno bramę wjazdową do parku wiejskiego. Żyjący w pierwszej połowie XIII wieku Comes Mściwój z rodu Pobogów to pierwszy historycznie potwierdzony właściciel Strońska, który był wysokim urzędnikiem na dworze księcia Konrada Mazowieckiego i dwukrotnie pełnił godność wojewody łęczyckiego. To najprawdopodobniej z jego inicjatywy wybudowano romański kościół pw. św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic w Strońsku.

Jeszcze doniedawna nieco zapomniany i zaniedbany park wiejski w Strońsku dzięki zaangażowaniu mieszkańców wsi zyskał dziś świeższy i bardziej uporządkowany wygląd. Ustawiono w nim wpasowujące się w klimat, drewniane ławeczki, huśtawki, a także tablice informacyjne, z których można dowiedzieć się o historii Strońska oraz walorach Parku Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki. Zorganizowano miejsce na ognisko oraz wypoczynek. Park stał się nie tylko sercem miejscowości, ale także całej gminy. Dziś tętni życiem i jest obowiązkowym punktem każdej wycieczki do Parku Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki. To właśnie w samym centrum wiejskiego parku wyrasta okazały jesion wyniosły, który dzięki swym pokaźnym rozmiarom króluje nad innymi drzewami. Budzi on zachwyt nie tylko wśród miłośników przyrody, ale również fotografików i malarzy. Podczas licznych edukacyjnych zajęć terenowych prowadzonych przez pracowników Oddziału Terenowego Sieradzkich Parków Krajobrazowych na przykładzie tego jesionu wyniosłego dzieci i młodzież uczą się mierzyć obwód drzewa oraz jego wysokość. W każdej publikacji wydawanej przez OT SPK znajduje się wzmianka o jednym z najpiękniejszych pomników przyrody w Parku – monumentalnym jesionie wyniosłym ze Strońska.

W 2015 roku w zorganizowanym przez Klub Gaja konkursie na "Drzewo Roku" jesion ze Strońska zajął wysokie 6 miejsce spośród ok. 150 zgłoszonych do konkursu drzew z całej Polski.