19 września obchodzimy Dzień Dzikiej Fauny, Flory i Naturalnych Siedlisk, święto, które ma na celu podkreślenie znaczenia ochrony różnorodności biologicznej na naszej planecie. Jest to czas, kiedy zwracamy szczególną uwagę na dzikie zwierzęta, rośliny i ich naturalne siedliska, które stają się coraz bardziej zagrożone.
Ochrona dzikiej przyrody i naturalnych siedlisk odgrywa kluczową rolę w zachowaniu równowagi ekologicznej na Ziemi. Dzikie zwierzęta i roślinność są integralną częścią ekosystemów, które dostarczają nam wiele korzyści, takich jak czyste powietrze, woda, żywność, materiały budowlane i leki. Siedliska naturalne stanowią dom dla wielu gatunków, zarówno roślin, jak i zwierząt, które są ze sobą powiązane w złożonych sieciach ekologicznych. Wymieranie nawet jednego gatunku może wywołać efekt domina i wpłynąć na wiele innych organizmów.
Niestety, dzika przyroda i naturalne siedliska są coraz bardziej narażone na zagrożenia z powodu działalności człowieka. Urbanizacja, ekspansja infrastruktury, wycinka lasów, rolnictwo na dużą skalę, zmiany klimatyczne, a także nieodpowiednia turystyka są tylko niektórymi z czynników, które przyczyniają się do kurczenia się i zanikania dzikich siedlisk. Szczególnie narażone są gatunki, które nie potrafią dostosować się do zmieniającego się środowiska, o wąskich potrzebach żywieniowych i utrudnionej migracji.
Zagrożeniami są : zmiana i/lub utrata siedlisk - przebudowa krajobrazu w celu zaspokojenia potrzeb rosnącej populacji ludzkiej prowadzi do fragmentacji siedlisk i izoluje populacje zwierząt, co ogranicza ich przemieszczanie się i możliwość znalezienia partnerów do rozrodu. Osuszanie torfowisk: torfowiska są unikalnymi ekosystemami, które charakteryzują się bogatym zróżnicowanym światem roślin i zwierząt. Ich osuszanie prowadzi do utraty siedlisk dla wielu rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Zmiana kierunku rzek: sztucznie przekierowane rzeki prowadzą do degradacji siedlisk, zaburzenia ekosystemów i zmian w lokalnym krajobrazie. Nadmierna wycinka lasów prowadzi do utraty cennych siedlisk dla wielu zwierząt i roślin, w tym dla zagrożonych gatunków, które zależą od specyficznych warunków. Zanieczyszczenie środowiska, zarówno powietrza, wody i gleby w wyniku przede wszystkim szybko rozwijającego się przemysłu, negatywnie wpływa na zdrowie i przetrwanie wielu organizmów. Również turystyka może powodować degradację naturalnych siedlisk i zakłócać życie dzikich zwierząt, szczególnie w obszarach o dużym natężeniu ruch turystycznego.
Co możemy zrobić?
Edukować - wzrost świadomości na temat znaczenia dzikiej przyrody i ochrony siedlisk jest kluczowy. Warto wspierać działania edukacyjne, które uczą ludzi o ekosystemach i wrażliwości dzikiej fauny i flory na działalność człowieka. Wspierać i aktywne uczestniczyć w działaniach na rzecz ochrony dzikich siedlisk, jak np. tworzenie obszarów chronionych, rezerwatów przyrody czy korytarzy ekologicznych. Wszyscy możemy dążyć do bardziej zrównoważonego stylu życia, np. poprzez ograniczenie zużycia energii, wody, wybieranie produktów ekologicznych i wsparcie firm dbających o środowisko. Wspierać organizacje pozarządowe zajmujące się ochroną dzikiej przyrody i siedlisk potrzebują wsparcia finansowego i wolontariuszy, aby kontynuować swoje działania.
Po przystąpieniu do Unii Europejskiej Polska dołączyła do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000. Natura 2000 jest to jedna z form ochrony przyrody celem której jest wyznaczanie obszarów chronionych, na których występują gatunki roślin i zwierząt uważane za cenne i zagrożone w skali całej Europy.
Podstawą funkcjonowania tego programu są dwie dyrektywy unijne – jest to dyrektywa ptasia i dyrektywa siedliskowa. W świetle tych dyrektyw każdy kraj Unii Europejskiej ma obowiązek utworzyć obszary specjalnej ochrony ptaków oraz obszary specjalnej ochrony siedlisk, tak aby zwierzęta i rośliny miały warunki do rozmnażania się, dzięki czemu zyskają większe szanse na przetrwanie.
Opr. DWB
Foto: D.Kuzdak PPK
