Tegoroczna zima była łagodna, jednak wiosna jest wyraźnie spóźniona. W pełni kwitnienia są teraz przebiśniegi i śnieżyce wiosenne - pierwsze kwiaty, które pojawiają się na przedwiośniu i o tej porze dawno by już przekwitły. Na przydrożach zakwitł podbiał, w podmokłych lasach zaczyna kwitnąć wawrzynek wilczełyko, też nieco spóźniony. Za kilka dni w tym środowisku powinny pojawić się pierwsze przylaszczki.

Druga połowa marca to czas, kiedy nie tylko rośliny budzą się do życia. Pojawiają się pierwsze owady i z głębokiego snu, zwanego hibernacją, zaczynają wybudzać się nietoperze rozpoczynając swoją letnią aktywność.

Nietoperze hibernujące w jaskiniach Załeczańskiego Parku Krajobrazowego będą swe zimowe schronienia stopniowo opuszczały jeszcze w pierwszej połowie kwietnia. Badania liczebności nietoperzy zimujących w jaskiniach ZPK prowadzone są corocznie niemal od 40 lat. Ostatnie liczenia przeprowadzone zostały w stycznia i w marcu 2018 r. Zostały zorganizowane przez Maurycego Ignaczaka przy udziale Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Nietoperzy oraz ZPKWŁ Oddziału Terenowego Sieradzkich Parków Krajobrazowych. W badaniach brali udział chiropterolodzy z wielu ośrodków z całego kraju.

            W jaskini Szachownica odnotowano dość istotny wzrost liczby zimujących nietoperzy w stosunku do roku poprzedniego. W liczeniu styczniowym stwierdzono blisko 1900, a w marcowych niemal 1700 osobników. Stwierdzono 8 gatunków nietoperzy. Największy udział miały kolejno 3 gatunki: nocek Natterera Myotis nattereri, nocek duży Myotis myotis oraz mopek Barbastella barbastellus. Znaczący udział stanowiły również gacki brunatne Plecotus auritus oraz dwa trudno rozróżnialne podczas hibernacji małe nocki: Brandta Myotis brandtii i wąsatka Myotis mystacinus – prawie 70 osobników.

Wyraźny spadek w liczeniu marcowym gatunków „zimnolubnych” (gacków brunatnych i mopków) można tłumaczyć utrzymującymi się przez dość długi czas niskimi temperaturami, co powoduje chowanie się nietoperzy głęboko w szczeliny, gdzie trudno je dostrzec.

Mroźna aura spowodowała również dodatkowe wrażenia. W takich warunkach tworzą się nieraz w Szachownicy efektowne nacieki lodowe, a nad wejściami do jaskiń w rez. Węże z unoszącej się z jaskiń, zamarzającej pary osadzają się piękne formy.

Wśród kilkunastu osobników posiadających obrączki rozpoznano nietoperza zaobrączkowanego w Szachownicy podczas jesiennego rojenia w 2014 r.

            W jaskiniach rezerwatu Węże na górze Zelce skontrolowano trzy obiekty: jaskinię Za Kratą, jaskinię Małą oraz jaskinię Draba. W dwóch ostatnich nie odnotowano istotnych zmian liczebności w stosunku do poprzedniego roku (6 osobników z 3 gatunków nietoperzy), natomiast w jaskinia Za Kratą liczba zimujących nietoperzy jest wyraźnie większa. Odnotowano 17 osobników reprezentujących 5 gatunków. Najliczniej zimujące nietoperze to kolejno: gacki brunatne, nocki rude Myotis daubentoni, mopki oraz pojedyncze osobniki nocków wąsatków/Brandta i nocków dużych. W przeciwieństwie do jaskini Szachownica, w której należą one do najliczniejszych nietoperzy, w jaskiniach rezerwatu Węże nie stwierdzono nocków Natterera.

Liczenia nietoperzy wykonano na podstawie zezwoleń Regionalnych Dyrektorów Ochrony Środowiska z Łodzi i Katowic.

K.Gara